Kategoria: Informazioa

Bukatzear gaude eta 3 ohar…

Published on by Artelatz Ingurumen Zerbitzuak SLUtzi iruzkina

Kaixo ZiSarekideak!

Ikasturtea bukatzeko gutxi falta da, eta aurtengo ZiSare proiektua ere bere azkeneko urratsetan dago. Hori dela eta, 3 gauza jakinarazi nahi genizkizuen:

1- Alde batetik, konpostagailura egin dituzuen isurketen datuak jaso behar ditugu, beraz eskertuko genuke lehen bait lehen bidaltzea urte bukaerako memoria eta ebaluaketa teknikoa egin ahal izateko.

2- Bestetik, proiektuaren inguruko iritzia eta asebetetze maila zein den ezagutzeko, irakaslegoarentzat galdetegi bat prestatu dugu eta hori betetzea eskertuko genuke.

ZUEN IRITZIA GARRANTZITSUA DA GURETZAT!

3- Azkenik, hurrengo asteko asteazkenean, (ekainak 22) eguraldiak laguntzen baldin badu, konpostagailua duzuen ikastetxe guztietatik pasako gara azken kontrol bisita egitera eta konpostagailuak ixtera.

ONGI IZAN!!!

FRUTA-EULIA

Published on by Artelatz Ingurumen Zerbitzuak SLUtzi iruzkina

Gaurkoan fruta-euliari buruzko informazioa utziko dizuegu, izan ere, oso ohikoa izaten da bere presentzia konpostagailuetan.

Nahiz eta agian pixka bat desatsegina egiten zaizuen haien presentzia handia denean, onuragarria da gure konposterako, eta gainera,  eltxoak ez bezala, euli hauek ez dute inolako gaixotasunik transmititzen.

Zer da frutaren eulia?

Frutaren eulia edo Ozpin eulia (Drosophila melanogaster) intsektu diptero bat da. Izen hori hartzen du deskonposizio-prozesuan dauden frutak jaten dituelako, hala nola fruta helduak eta landareak, eta ozpina ekoizten den lekuetan ere aurkitzen delako.

Itxura eta banaketa

Oso euli txikia da, burua eta toraxa marroi argiak ditu eta sabelaldea ilunagoa da. Ezaugarri nagusia begiak dira, kolore gorri distiratsukoak. Helduek 3-4 milimetro inguru neurtzen dute, hegoak barne.

Mundu osoan zehar zabaltzen da.

Bizi-zikloa

Bizitza laburra duten arren (40-50 egun bitartean), euli txiki hauek oso emankorrak dira, eme batek 2000 arrautza inguru jartzen ahal ditu bere bizitza osoan zehar.

Metamorfosi osoa dute. Arrautza jartzen denetik heldu izatera arteko bizi-zikloa 15-21 egunekoa da soilik, baina baldintza idealetan (29ºC, hezetasuna…) 8 egunetan soilik osa daiteke.

Arrautzak frutaren edo deskonposizioan dagoen beste materia organiko baten azaleratik gertu uzten dira eta larbak 30 ordu geroago sortzen dira.

Larbak deskonposizioan dagoen materialaren gainazalean elikatzen dira, gainazal azido batean, eta 5 edo 6 egunez elikatzen dira, eta, ondoren, elikagai-iturria baino lehorragoak diren eremuetara doaz.

Euli heldua zenbait egun geroago sortzen da, kapulutik irten eta bi egunen buruan itxuratzen da, eta bere bizitza heldu osoan ugaldu daiteke.

Noiz agertuko da?

Konpostagailuaren barruan janari-hondarrak uzten direnean eta material lehorrarekin estaltzen ez direnean agertzen da, emeek arrautzak uzten baitituzte deskonposizioan dagoen materia organikoa aurkitzean. Ingurune azidoak egokiak dira haiek garatzeko, eta, beraz, deskonposizio-prozesu bat (azidoa dena), hezetasun-maila handi bati gehituta, garapenerako foku handia da.
Fruta heldua da gehien erakartzen dituen materia organikoa.

Zer abantaila ditu?

Materia organikoa deskonposatzen laguntzen du.

Gehiegi baldin badaude, zer egin dezaket murrizteko?

  • Aireztapen eta nahasketa egokia lortu, gehiegizko hezetasuna eta are gehiago erakar ditzaketen usain posibleak saihesteko.
  • Gainera konpostagailuaren gaineko azken geruza material lehorrez estali dezakegu ere, izan ere ozpinaren euliei fruta helduaren gainean jirabiraka ibiltzea eta ugaltzea gustatzen zaie. Beraz azken geruzan material lehorra edukita, ozpinaren euliek sarbide zaila dute eta kopurua txikituko da, ez baitute frutarik usainduko eta ezingo baitira bertara sartu.
  • Material lehor gisa hosto lehorrak, zerrautsa (txirbila), sukaldeko ahozapiak eta abar erabil daitezke.
  • Larbak leku lehorragoetara joango dira pupa egiteko; beraz, konpostagailuaren alboetako azaletik oihal heze bat pasatuz gero, ale horien soberakina konpondu ahal izango da.
  • Izenak adierazten duen bezala, ozpinak erakarri egiten ditu; beraz, ozpina duen ontzi bat edukita konpostajea egiten ari den gunetik gertu, eltxoak ozpinerantz joango dira eta bertan itoko dira.

ESPERO DUGU INFORMAZIOA LAGUNGARRIA IZATEA! ONGI IZAN!!

ZiSare eta Eskola Agenda 2030

Published on by Artelatz Ingurumen Zerbitzuak SLUtzi iruzkina

Zarautzeko Antoniano ikastetxeak ZiSare proiektuan parte hartzeaz gain, Eskolako Agenda 2030ean parte hartzen du ere. Aurten, ikastetxean Agenda2030-eko sentsibilizazio atalerako kubo batzuk sortu dituzte 17 Garapen Iraunkorreko Helburuekin (GIH). Ikusi argazkia!

Zer da Eskola Agenda 2030?

Eskola Agenda 2030 (lehen Eskolako Agenda 21a zena), garapen iraunkorreko ingurumen hezkuntza lantzeko tresna da. Agenda 2030 egitasmoa, Nazio Batuetako Erakundeak adostutako Garapen Iraunkorrerako zehaztutako 17 Helburuetan oinarritzen da, GIH-ak . Azken xede nagusia mundu mailako pobrezia desagerraraztea, planeta babestea eta pertsona guztiei oparotasuna bermatzea da.

Ikasturte honetan, Urola Kostako ikastetxeek 15. helburuan jarri dute arreta: “Lehorreko Bizitza”. Baina aurten, helburu honen barruan “Zelaiak, larreak eta landare itsutasuna” lantzen ari dira sakontasunez. Hala ere, GHI guztiek lotura estua daukate haien artean eta elkarrekin konektatuak daude.

Hori dela eta, ikastetxe batzuetan ZiSare proiektuarekin hondakin organikoak konpostatzen jarraitu dute, baita hondakinen murrizketa, berrerabilpena eta birziklapena bultzatu dituzte ere. Hondakin organikoak konpost bihurtzea, Ekonomia Zirkularraren printzipioekin eta “Ekoizpen eta Kontsumo Modalitate Jasangarriak” bermatzen dituen 12. GHI-arekin lerrokatzen da.